ظرافت‌های حج2|میان انبوه خیمه‌های بی‌نام و نشان گم نشوید
اعمال و مناسک حج سنگین، پیچیده و البته سرشار از راز و رمز و شگفتی است. با رعایت برخی نکات ظریف در هر مرحله و توجه به برخی توصیه‌ها می‌توان حجی کامل و مورد قبول درگاه حق به جا آورد و از معنویت و زیبایی سرشار این عبادت باشکوه و یگانه نیز لذت برد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی حج، آدمی فقط صرف حج رفتن و پا به مدینه و مکه گذاشتن و طواف کردن حاجی نمی‌شود؛ حج اعمال و مناسک بسیار زیادی دارد که باید یک به یک انجام شود، اما مهمتر از آن، اینکه باید این اعمال با وسواس و دقت و دقیقا همانطور که در دین آمده، انجام شود تا حجِ حج‌گزار باطل نشود، و با حج مقبول حق و «حاجی» به شهر و دیار خود برگردد. نشریه زائر متعلق به سازمان حج و زیارت، توصیه‌هایی برای حجاج و زائران مکه و مدینه آورده است تا انشاءالله با عمل به آنها حج صحیح و کاملی داشته باشند. بخش دوم این توصیه‌ها را در ذیل می‌خوانید.
1) نکته مهمی که زائران باید درباره تقصیر بدانند. تقصیر در عمره مکان مشخصی ندارد، برخلاف حج که حَلق (تراشیدن موی سر) یا تقصیر (کوتاه کردن موی سر یا ناخن) باید حتما در منا باشد. معمولا وقتی سعی تمام می‌شود، در پایانِ سعی در مروه تقصیر می‌کنند، اما نکته گفتنی این که گاهی مشاهده می‌شود خانمها در همان مروه در حضور نامحرمان می‌خواهند تقصیر کنند که درست نیست. خانمها بهتر است برای تقصیر، ناخن بچینند یا صبر کنند بعداً جزئی از موی سر را کوتاه کنند.
2) ایامی که ما در عرفات و مشعر و منا به سر می‌بریم بسیار باعظمت است و در طول سال تکرار نخواهد شد و ممکن است در طول زندگی چنین فرصتی دوباره به دست نیاید، لذا نباید آن ایام را به بطالت گذراند، بلکه باید به خوبی از آن ایام بهره گرفت. زائران باید به توصیه‌های مسئولان و روحانیون معظم کاروان‌ها خوب گوش دهند و بی‌جهت در صحرای عرفات و مشعر و منا محل سکونت خود را ترک نگویند، چون خدای ناکرده اگر کسی گم شود و از اعمال باز بماند، مشکلاتی برایش پیش خواهد آمد و تمام رنج و زحمتی که برای حضور در حج کشیده، با بطلان آن، هدر خواهد شد.
3) یکی از مسائلی که توجه به آن ضرورت دارد، رعایت مسائل بهداشتی است. حفظ سلامت برای انجام مناسک و اعمال، لازم و مهم است، لذا زائران باید به نکاتی که از سوی مسئولان در این زمینه گفته می‌شود به دقت توجه کنند. تاکید می‌شود که عرفات و منا پوشیده از خیمه‌های حجاج است و تقریبا تمام خیمه‌ها مشابه همدیگر هستند و خیابان‌ها و کوچه‌ها اسم و نشانی ندارند، بنابراین زائران بی‌جهت و بدون هماهنگی با مسئولان کاروان‌ها این طرف و آن طرف نروند، حتی در اعمالی مانند رمی و قربانی. نکته مهم دیگر اینکه افراد باسابقه نباید بدون هماهنگی با مسئولان و روحانی کاروان، دیگران را برای انجام اعمال با خود ببرند، چون ممکن است برخی از احکام و اعمال را فراموش کرده باشند یا اینکه در حین عمل مسئله خاصی برای زائران پیش بیاید که این افراد حکمش را ندانند و دچار مشکل شوند.
4) مسئله بعدی درباره مشعرالحرام و وقوف است. برخی از مدیران کاروان‌ها فکر می‌کنند که نهایتِ مشعر آن پلی است که نصب شده، در حالی که حد مشعر، بعد از پل و تا آن تابلویی است که روی آن نوشته شده: «نهایة مزدلفه» که ابتدای وادی مُحّسر است. بنابراین وقوف در آن طرف پل نیز صحیح است، ولی نباید از محدوده مشعر خارج شوند.
5) مسئله بعدی درباره رمی جمرات در شب است: خانمها به‌طور کلی در شب عید قربان می‌توانند رمی روز دهم (عید) را انجام بدهند؛ چه آنها که از رمی در روز معذور باشند و چه خانم‌هایی که در روز توانایی انجام آن را داشته باشند. اما این حکم اختصاص به شب عید دارد و نسبت به رمیِ روزهای یازدهم و دوازدهم فقط آن دسته از خواهرانی که از رمی در روز معذور باشند، جایز است آن را شب انجام دهند. در این رمیِ شبانه هم تا نیمه‌شب باید در مشعر بمانند و پس از آن بروند و رفتن زودتر از نیمه‌شب جایز نیست. مردانی که لازم است خانمها را همراهی کنند، رفتن آنها اشکالی ندارد، ولی آنها باید رمی را در روز عید انجام دهند.
6) مسئله دیگر درباره رمیِ جمرات این است که برخی از افراد به این دلیل که توانایی ندارند، یا به صرف این که شلوغ است و رمی کردن مشکل، اینها در خیمه‌ها می‌مانند و به دیگران نیابت می‌دهند و رمی را انجام نمی‌دهند. این افراد اگر توانایی دارند باید خودشان رمی را انجام دهند، اما ناتوان‌ها می‌توانند نایب بگیرند. یادآوری این نکته ضروری است افرادی که نمی‌توانند مسافت محل سکونت تا جمرات را پیاده بروند، ولی رمی را می‌توانند انجام بدهند، در صورتی که ممکن باشد باید با ماشین هرچند با پرداخت کرایه، به جمرات بروند و خودشان رمی را انجام دهند. درباره نیابت گرفتن این مهم قابل ذکر است: به صرف اینکه کسی نمی‌تواند خودش اعمالش را انجام دهد یا اینکه حتما رضایت خواهد داد، ما نمی‌توانیم به جای او اعمالش را انجام دهیم. مثلاً مردی می‌خواهد رمی یا قربانی کند و بدون آنکه از سوی همسرش که ناتوان است، نایب شده باشد، خودش به جای او هم رمی یا قربانی می‌کند، این عمل صحیح نیست. بلکه باید رمی یا قربانی کردن به جای دیگران با اطلاع و رضایت آنها باشد و حتما باید از دیگران نیابت بگیرند تا بتوانند به جای دیگران اعمال را انجام دهند و عزیزانی که نیابت می‌گیرند و به قربانگاه می‌روند باید شرایط قربانی را مراعات کنند. خوب است برای دانستن آن شرایط، به مناسک حج یا به روحانیون کاروان‌ها مراجعه شود.
نکته: انشاءالله شیطان ما را وسوسه نکند که به خاطر پنج یا ده ریال کمتر یا بیشتر، حیوان لاغر یا ناقصی را ذبح کنیم، چون اگر حیوان لاغر باشد، کفایت نمی‌کند.
7) مسئله بعدی درباره بیتوته در «منا» است. در شب‌های یازدهم و دوازدهم ذی‌الحجه باید در منا بیتوته کرد و وقت بیتوته هم از اول غروب است تا نصف شب است. گرچه برخی نیمه دوم شب را نیز جایز می‌دانند مانند مقام معظم رهبری. بهتر است اگر بیرون از منا هستیم، در وقت بیتوته به منا برگردیم. منظورم آن دسته از افرادی است که از منا به مکه رفته‌اند تا اعمالشان را انجام دهند، یا روز دهم به قربانگاه رفته و معطل شده‌اند، چون قربانگاهِ فعلی خارج از منا است. لازم است این افراد نیز در هنگام بیتوته در منا باشند.
8) حلق یا تقصیر باید در منا صورت بگیرد، لذا این افراد وقتی به قربانگاه می‌روند، در بیرونِ آن نباید حلق یا تقصیر کنند، چون آنجا منا نیست، بلکه وادی محشر است.
9) در پایان اینکه تمام زائران عزیز باید توصیه‌های بعثه مقام معظم رهبری را که همه آنها در راستای عظمت بخشیدن به حج و این مراسم سیاسی‌عبادی الهی و حفظ آبروی نظام جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی است، مو به مو مراعات کنند. در زمینه مسئله اعلام برائت از مشرکان نیز همه تابع امر رهبر معظم انقلاب؛ حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای هستیم که امر ایشان توسط نماینده محترم ایشان به زائران منتقل خواهد شد و هرگونه که صلاح است ان شاء الله مراسم برائت انجام خواهد شد.
